Wat kom je als hooggevoelige werknemer tegen?

Onderzoek

In 2018 leidde Esther Bergsma, HSP-coach, een internationaal onderzoek naar hoe hooggevoelige mensen gelukkig en gezond blijven op hun werk. Verschillende landen in Europa deden mee, maar ook landen in Zuid-Amerika, de Verenigde Staten en Rusland. 

In dit artikel vertel ik over de uitkomsten van dit onderzoek en vergelijk ik het met wat cliënten in mijn praktijk hierover vertellen.

Talenten en valkuilen

Zoals bij zoveel mensen het geval is, kan je talent tevens je valkuil zijn. Veel hooggevoelige mensen hebben de volgende kwaliteiten, die ze in kunnen zetten op hun werk:

• Betrouwbaar
• Zorgvuldig
• Collegiaal
• Analytisch
• Creatief
• Associatief
• Empathisch 
• Zorgzaam 
• Open minded
• Goed kunnen luisteren
• Groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben
• Verbanden kunnen leggen
• Vooruit kunnen denken
• Oog voor detail hebben
• Gevoel voor sfeer hebben
  

Een aantal eigenschappen zijn in het onderzoek eruit gelicht, met name die waar een HSP mee te maken kan krijgen op het werk. Van deze eigenschappen of kwaliteiten wordt ook de keerzijde, de valkuil, besproken.

Hooggevoelige mensen leveren hogere prestaties maar bereiken ook een hoger stressniveau.

HSP’s leggen de lat voor zichzelf vaak hoog, en vragen dus veel van zichzelf. Ze kunnen veel, zijn creatief, snel, enzovoort, zoals in bovenstaand rijtje beschreven staat, maar ze eisen dat ook van zichzelf. Als ze er eenmaal ‘in zitten’, gaan ze vaak maar door en vergeten pauze te nemen. Het gevolg daarvan is dat ze vermoeid en gestresst kunnen raken, en zichzelf bovendien ook nog eens regelmatig veroordelen. 

Het verschil met mensen die niet hoogsensitief zijn, is dat HSP’s meer details, zintuiglijke en energetische waarnemingen opnemen uit hun omgeving, en een langere en diepere verwerking van al deze prikkels hebben. Hier hebben ze tijd en rust voor nodig.

Op veel werkplekken is er geen tijd of ruimte om je even terug te kunnen trekken, of de HSP gunt zichzelf deze tijd niet. Ook kan het lawaaierig zijn, waar je niet altijd wat aan kunt doen, of je kunt last hebben van het (TL)licht, of van bepaalde collega’s.

En vergeet niet het steeds terugkomende team-uitje, waar menig hooggevoelige werknemer als een berg tegenop ziet… Dit heeft te maken met drukte, prikkels, te lang met teveel mensen bij elkaar zijn (vaak nog eens ná de werkdag), iets moeten eten waar je misschien niet goed tegen kunt, en de koetjes-en-kalfjes-praatjes die je liever niet voert.

Maar ook hier komen je hoge eisen om de hoek kijken. Je wilt het goed doen en doet je best. Niet alleen voor jezelf maar ook voor anderen. Hier kom ik in het volgende punt op terug.

De veel voorkomende gevolgen van al deze factoren die met je werk te maken hebben in combinatie met je eigen hoge eisen, zijn: opbouw van stress – overprikkeling – moeheid – kort lontje – slecht slapen – te weinig herstel – constant te hoog spanningsniveau – fysieke en/of psychische klachten – burnout.

Wat ik vaak hoor is dat HSP’s van anderen terugkrijgen dat het lijkt of ze alles zo goed kunnen, en dat het hen zo makkelijk af lijkt te gaan. Maar wat ze zelf vertellen, is dat ze het wel kúnnen, maar dat het ze heel veel energie kost. Ze betalen een hoge prijs voor hun kwaliteiten en zijn in hun vrije tijd vooral bezig om weer tot rust te komen en te herstellen…

Hooggevoelige mensen willen het graag voor iedereen goed doen.

Dit heeft te maken met de behoefte aan harmonie, het oog voor detail, en de empathie en zorgvuldigheid die veel hoogsensitieve mensen kennen. Het moet goed en zuiver voelen, en kloppen, voor zichzelf en ook voor anderen.

Door de extra spiegelneuronen voelt de HSP sneller hoe een ander zich voelt. Daarom is het logisch dat de HSP graag wil dat de ander zich goed voelt.

HSP’s zijn niet snel tevreden, en het liefst willen ze ook dat de ander tevreden is. Als een collega teleurgesteld is, heeft de HSP daar lang last van. Hij of zij kan het niet makkelijk naast zich neerleggen. Dit heeft weer te maken met de behoefte aan harmonie, omdat dat rechtstreeks naar de HSP wordt terug gespiegeld.

Ook speelt hier vaak een angst voor afwijzing mee, en het bijbehorende please-gedrag. Ik heb hier een heel artikel over geschreven dat binnenkort op de website verschijnt. Om beter met deze angst en het please-gedrag om te kunnen gaan, en te ontdekken waar dat bij jou mee te maken heeft, kun je naar mijn mening het beste EFT leren toepassen. Je kunt dit individueel bij mij leren, maar je kunt ook de online training Grip op je gevoel volgen.

Daarnaast moeten hooggevoelige personen niet zelden leren hun eigen grenzen te leren voelen en aangeven. De valkuil is om alles op je te nemen en iedereen te willen helpen of ‘redden’. 

Dit fenomeen kom ik vaak tegen in mijn praktijk. Mensen zijn zo erg over hun eigen grenzen gegaan, dat ze een burn-out gekregen hebben, of andere fysieke klachten ontwikkeld hebben. Om in balans te blijven is het belangrijk dat ze hun inlevingsvermogen en zorgzaamheid leren in te zetten voor zichzelf in plaats van alleen maar voor een ander.

Hooggevoelige mensen worden beïnvloed door emoties of ongemak van anderen.

Veel HSP’s lijken de hele dag de sfeer in hun omgeving te scannen. Ze voelen emoties van anderen aan en kunnen deze overnemen, ze kunnen de moeheid, stress of fysieke klachten van anderen overnemen. 

Hier kun je natuurlijk heel moe van worden, en ook kan het zo zijn dat je aan het einde van de dag niet meer weet wat je eigen gevoel is en wat van de ander. Dit heeft te maken met de grote hoeveelheid spiegelneuronen die je hebt als HSP. De meerderheid van de hooggevoelige werknemers geeft dan ook aan het belastend te vinden om met veel collega’s in een ruimte te zijn, zoals in een kantoortuin. 

Versterk het contact met jezelf, dan komt de energie of emotie van de ander minder binnen.

Je proberen af te sluiten voor emoties of signalen van anderen werkt volgens mij niet. Je bent dan aan het vechten tégen iets. Waar je meer aan hebt, is het versterken van het contact met jezelf. Je eigen energie voelen, je kern, je ademhaling, je gronding, je ruimte. Dan komt dat van de ander automatisch niet zo binnen. 

En wat ook super handig is, is weten hoe je heel snel de energie of emoties van anderen af kunt voeren. Dat je dingen blijft voelen van anderen, kun je namelijk niet voorkomen. Je kunt die spiegelneuronen niet weg gummen…. Je kunt dit leren in de HSP Balans Training of met de HSP Rescue Kit.

Hooggevoelige mensen kunnen vaak niet zo goed tegen werkdruk of tijdsdruk.

Mail, een gesprek of een werkopdracht waaruit verplichting, tijdsdruk, ongelijkwaardigheid, afwijzing of iets van dien aard spreekt, activeert vrijwel direct het stress-systeem. Door de trage en diepe verwerking, zakt de stress maar langzaam weer af. 

Ook negatieve signalen of reacties van collega’s hebben een grote impact op een HSP. Dit heeft niet alleen te maken met de behoefte aan harmonie, maar ook aan de extra grote gevoeligheid voor stress.

In het brein van een HSP is het drukker dan bij mensen die niet hooggevoelig zijn. Er komen meer prikkels binnen, meer hersengebieden zijn actief bij de verwerking daarvan, en de hersteltijd of verwerkingstijd is daardoor langer.

Ervaar jij soortgelijke druk of stress? Misschien kun je het bespreken met je werkgever. Je kunt ook leren zelf minder vatbaar te worden voor stress door de HSP Balans Training te volgen.

Hooggevoelige mensen nemen vaak te weinig rust.

Vanwege een groot verantwoordelijkheidsgevoel, een grote loyaliteit en een hoog streefniveau, werkt een HSP vaak hard en neemt hij te weinig rust. In Nederland is het bij 29% van de onderzochte mensen zelfs zo dat ze harder gaan werken als ze moe zijn. 

Uit onderzoek blijkt dat een HSP een betere focus, hogere scores en een snellere reactie heeft dan de gemiddelde mens. De keerzijde is dat de HSP meer stress oploopt dan een niet-HSP, en dat de HSP meer tijd nodig heeft om te herstellen.

Ik merk zo vaak dat hooggevoelige mensen zichzelf minder belangrijk vinden dan een ander. En dus zichzelf ook vaak geen rust gunnen. Ook komt het voor dat mensen echt niet weten hoe ze tot rust moeten komen. Het vertragen van de ademhaling, door bijvoorbeeld langer uit te ademen dan in, is dan een mooie en haalbare oefening om mee te beginnen.

62% van de hooggevoelige werknemers heeft het gevoel dat ze meer geven dan ze (aan waardering) ontvangen.

Hooggevoelige mensen zijn zorgvuldig, toegewijd en betrouwbaar, en dat is terug te zien in hun arbeidsprestaties. Ze investeren met oprechte aandacht in een project, de klant, of een collega. 

Daarbij zijn ze vaak creatief en hebben ze een vooruitziende blik, en zowel oog voor detail als overzicht over het geheel. Dat maakt dat ze regelmatig extra tijd, inzet en aandacht besteden aan het werk, want ze kunnen het niet ‘half’ doen.

Deze inzet en kwaliteiten worden lang niet altijd opgemerkt of gewaardeerd, en soms zelfs als negatief of ongepast gelabeld. Dit heeft als gevolg dat de hoogsensitieve werknemer gefrustreerd raakt, of zelfs ziek wordt. Voor beide partijen is dit een verlies, want de werkgever kan dan geen gebruik maken van de waardevolle werknemer.

Ik hoor regelmatig dat het zelfs voorkomt dat een hooggevoelige werknemer juist dwars gezeten wordt. Ik heb dit zelf ook ondervonden. Een nieuw idee of initiatief werd zo van tafel geveegd, of werd doorgeschoven naar andere collega’s omdat het beter bij hun functie zou passen. Ik heb ervan geleerd om te verdragen, en om acties van anderen niet persoonlijk te nemen.

Gebeurt dit ook wel eens bij jou? Dan is het wel belangrijk om in de gaten te houden of dit niet teveel voorkomt, en hoe jij je erbij voelt.

Te lang doorgaan in een voor jou ongezonde situatie is voor niemand goed.

Het kan verstandig zijn hulp in te schakelen of iemand te vragen om met je mee te kijken. Zelf kom je er niet altijd uit, of lijkt een oplossing vrijwel onmogelijk. Samen kom je sneller bij mogelijkheden waarvan je niet eens wist dat ze bestonden.

Het kan ook zijn dat het voor jou tijd is om je lichaamssignalen te leren kennen, en van daaruit je grenzen aan te leren geven. Misschien heb je nooit geleerd jezelf serieus te nemen, of vind je anderen belangrijker dan jezelf.

Je wilt misschien beter met je hooggevoeligheid om leren gaan, je eigenwaarde is te laag of je veroordeelt jezelf, je raakt steeds overprikkeld of geblokkeerd en bent aan het overleven, of je kunt geen compassie voor jezelf voelen.

Neem gerust contact met mij op om te bespreken welk traject het beste bij jou past.

Uit het onderzoek zijn 3 punten naar voren gekomen die een gunstig effect hebben op een hooggevoelige werknemer:

1. Een goede sfeer

Voor 64% is een goede sfeer onmisbaar om goed te kunnen functioneren. Het wordt zelfs als belangrijker ervaren dan een hoog salaris. 

Onder goede sfeer wordt verstaan: vertrouwen tussen collega’s, geen ruzie of spanningen, het humeur van collega’s en leidinggevenden en de bereidwilligheid elkaar te steunen.

Ook wordt hierbij als belangrijk ervaren dat een leidinggevende positieve feedback geeft aan een HSP, ruimte en vertrouwen geeft zodat de hoogsensitieve werknemer zijn eigen creativiteit aan kan spreken, en waardering heeft voor de kwaliteiten van de werknemer, ook als die buiten zijn of haar functie vallen.

2. Betekenisvol werk

Veel hooggevoelige werknemers willen een bijdrage leveren aan een betere maatschappij, mensen kunnen helpen, of het verschil kunnen maken in iemands leven, in een project of plan. 

51% van de onderzochte werknemers in Nederland zegt teleurgesteld geraakt te zijn, omdat ze niet de bijdrage konden leveren zoals ze dat graag hadden gewild. Ze vinden geen vervulling in hun werk, kunnen hun talenten niet voldoende inzetten of ontplooien ten bate van iets of iemand anders.

3. Voldoende vrije tijd
Wat ook wordt aangegeven is dat veel hooggevoelige werknemers graag flexibele werktijden zouden willen hebben. Daardoor kunnen ze makkelijker hersteltijd inbouwen op het moment dat het nodig is. 

Dit is niet in alle functies mogelijk, net zoals voldoende pauzes nemen niet altijd haalbaar is. Stel dat dat in jouw werk zo is, wat kun je dan wél doen?

Je kunt altijd micropauzes nemen, al is het maar 1 minuut. In zo’n micropauze let je bijvoorbeeld op je ademhaling (even langer uit- dan inademen), je ontspant je spieren, je doet even je ogen dicht, of je doet even een rekoefening of een mindfulnessoefening. 

Loop even een stukje door het gebouw heen en blaas ondertussen goed uit en adem diep weer in. Of probeer in de lunchpauze even een stukje buiten te lopen. Het is even een moment van rust, voordat je weer verder gaat.

Wat nou als er voor jouw gevoel te weinig aan deze punten kan worden voldaan?

Dan is het belangrijk om in actie te komen. Te lang doorgaan in een voor jou ongezonde situatie is voor niemand goed.

Het kan verstandig zijn hulp in te schakelen of iemand te vragen om met je mee te kijken. Zelf kom je er niet altijd uit, of lijkt een oplossing vrijwel onmogelijk. Samen kom je sneller bij mogelijkheden waarvan je niet eens wist dat ze bestonden. 

Het kan ook zijn dat het voor jou belangrijk is om je lichaamssignalen te leren kennen, en van daaruit je grenzen aan te leren geven. Misschien heb je nooit geleerd jezelf serieus te nemen, of vind je anderen belangrijker dan jezelf. 

Je weet wellicht niet dat je hoogsensitief bent en wilt daar beter mee leren omgaan, je eigenwaarde is te laag of je veroordeelt jezelf, je raakt steeds overprikkeld of geblokkeerd en bent aan het overleven, of je kunt geen compassie voor jezelf voelen.

Neem gerust contact met mij op om te bespreken welk traject het beste bij jou past.

Aafke de Vries